• Temat Miesiąca
  • O nas
    • O nas
    • Zespół
    • Media o nas
    • Historia
    • Absolwenci
    • Dołącz do nas
  • Publikacje
    • AzymutTeksty uznanych autorów z pisma „Azymut”, wydawanego w przeszłości przez Tertio.
    • WitrażWspółczesna interpretacja nauczania społecznego Kościoła.
    • Historia w witrażuHistoria w pryzmacie KNS.
    • Kultura w witrażuO dziełach kultury nawiązujących do chrześcijaństwa.
    • Świat w witrażuO problemach społecznych na świecie w pryzmacie nauczania społecznego Kościoła.
    • Witraż republikańskiO chadeckiej trosce o dobro wspólne.
    • Witraż naukowyZagadnienia naukowe pod szkiełkiem nauczania społecznego Kościoła.
    • Globalne Południe pod LupąOcena bieżących wydarzeń na Globalnym Południu.
    • George WeigelBieżące teksty wybitnego amerykańskiego intelektualisty i przyjaciela Tertio.
    • KościółSzeroko i z różnych perspektyw o sacrum i profanum.
  • Wydarzenia
  • Podcast
  • Projekty
    • TertionIntegracyjno-modlitewny zjazd absolwentów, wolontariuszy, sponsorów i przyjaciół Instytutu z rodzinami.
    • Konkurs Papieski dla studentówWokół nauczania Jana Pawła II – nagrodą roczne stypendium w Rzymie o wartości 15 000 euro.
    • XXI Ogólnopolski Konkurs PapieskiJeden z największych o życiu i nauczaniu Jana Pawła II; dotąd wzięło w nim udział ok. 35 000 osób, nagrody główne: wycieczka do Rzymu.
    • Obóz Integracyjno-Naukowy dla Maturzystów i Studentów 2025 [TRWAJĄ ZAPISY]Okazja do spróbowania swoich sił w debatach, udziału w warsztatach i panelach dyskusyjnych.
    • Tertio Millennio on the free societyTrzytygodniowe, w pełni finansowane (8000 złotych) seminarium międzynarodowe.
    • Szkoła ZimowaKilkudniowe spotkanie dla studentów obejmujące wykłady, dyskusje oraz integracje.
    • Dar na 100“Pomnik” inicjatyw modlitewnych i charytatywnych Polaków na stulecie urodzin Jana Pawła II.
    • Szkoła WrześniowaTygodniowe seminarium o nauczaniu społecznym w Wadowicach.
    • Spotkania w LaskachIntegracyjno-modlitewny zjazd osób obecnie związanych z Instytutem.
    • TygielWeekendowa konferencja w Lublinie o problemach społecznych i politycznych.
  • Kontakt
  • Wsparcie
  • Kościół
    11 stycznia 2025
  • Mikołaj Musiał,
  • Czas czytania: 6 min

Kolęda jak speed dating

„Kościół po Synodzie nie będzie taki sam”. Taki hurraoptymistyczny (moim zdaniem) tytuł rozmowy z prof. Aleksandrem Bańką zachęcił mnie do powiedzenia „sprawdzam” utartej praktyce spotkań z wiernymi. Czy wizyty duszpasterskie, potocznie zwane kolędami, są narzędziem ku Kościołowi synodalnemu i przyczyniają się do realizacji takich wartości jak komunia, uczestnictwo oraz misja?

Istnieją tematy okołokościelne niezwykle łatwo generujące pseudointelektualny ping-pong. Przerzucanie się argumentami, które już wszyscy znają, festiwal uzasadnień emocjonalnych mających przeważyć ludzki rozum, który zgodnie z wierszem Miłosza jest piękny i niezwyciężony.

Z drugiej strony, gdy słyszymy jako wytłumaczenie dla danego działania zwrot „tak było zawsze” i bezrefleksyjnie podążamy utartym szlakiem, nie świadczy to najlepiej o funkcjonowaniu organizacji. Wizyty duszpasterskie to stały punkt na mapie aktywności duszpasterskiej Polski od grudnia do końca stycznia. Zjawisko absorbujące mnóstwo energii oraz czasu. Czy poza wyrobieniem kroków przez księży, ma to jeszcze jakiś sens? Stare schematy często przestają być skuteczne, gdy nie są dostosowane do towarzyszących im okoliczności.

Nie jest nam obce klerykalne pustosłowie, za którym nie idą żadne zmiany. Ile razy słyszeliśmy o tożsamości chrzcielnej i godności wypływającej z tego sakramentu, która jednak nie ma odzwierciedlenia w codziennym funkcjonowaniu wspólnot. Zapowiedzi, że z obrad synodu uczestnicy wracają z konkretnymi zaleceniami do zaaplikowania w Kościołach lokalnych, niosą nadzieję, która ponoć nie może zawieść.

Zgodnie z dokumentem końcowym XVI Zwyczajnego Zgromadzenia Ogólnego Synodu Biskupów zbawienie dokonuje się przez relacje (jedno z najważniejszych synodalnych słów). Kolęda wymaga więc resetu – a może wyłącznie liftingu lub sanacji?

Różne odcienie płótna

„Pragnąc dobrze wypełnić funkcję pasterza, proboszcz powinien starać się poznać wiernych powierzonych jego pieczy. Winien zatem nawiedzać rodziny, uczestnicząc w troskach wiernych, zwłaszcza niepokojach i smutku, oraz umacniając ich w Panu, jak również – jeśli w czymś nie domagają – roztropnie ich korygując” (kanon 529 Kodeksu Prawa Kanonicznego).

„To zależy” to ulubiona odpowiedź w świecie prawników, za którą można przytulić pokaźną sumkę. Wizyta duszpasterska jest bez wątpienia wyrazem wypełniania przez proboszcza wymagań przepisów prawnych (por. KPK 529).

Odwiedziny duszpasterskie mogą prowadzić do realnego spotkania pasterza z wiernymi, ale ze względu na napięty harmonogram i terminarz, równie dobrze może być groteskowym odegraniem rytuału, z głową odliczającą, ile mieszkań zostało do końca, by wylądować w ramionach Morfeusza i powtórzyć proces następnego dnia.

W niektórych domach kolęda to prawdziwe święto. Pejzaż Polski to również wioski, w których ludzie oczekują na przyjście lokalnego duszpasterza z błogosławieństwem. To dla wielu szansa zjedzenia posiłku z ukochanym towarzyszem ważnych wydarzeń rodzinnego życia, jak narodziny wyczekiwanego potomka, sakramentalne wyznanie miłości wobec ukochanej osoby czy śmierć najbliższej osoby. Są takie miejscowości, gdzie każdy zna każdego i jest w stanie rzeczywiście odpowiedzieć na potrzeby drugiego.

Kolęda to też możliwość odwiedzenia osób samotnych, starszych czy chorych. To idealna przestrzeń do realizowania opcji preferencyjnej na rzecz ubogich, tych, którzy są ofiarami różnych form wykluczenia ze względu na swój wiek, zdrowie czy sytuację finansową. To świetna możliwość zrobienia pierwszego kroku do poznania problemów tych, którzy mają szczególne miejsce w Sercu Boga (dokument końcowy synodu 19, za Evangelii gaudium).

Wizyta duszpasterska może być początkiem strukturalnego zajęcia się chorymi, osamotnionymi czy biednymi na terenie parafii. Jednorazowe odwiedziny kapłana mogą stanowić pomost do budowania lokalnej sieci osób chętnych pomagać takim osobom przez robienie zakupów czy ofiarowanie swojego czasu.

PESEL nie kłamie. Ludzie starsi stanowią znakomitą większość uczestników codziennych liturgii i zasługują na podmiotowe traktowanie przez przedstawicieli wspólnot.

Nie ma listonosza, ale jest koperta

Gdyby zadać pytanie w Familiadzie, kto odwiedza domostwo raz do roku, to obok duchownego pojawiłyby się takie odpowiedzi jak kominiarz czy pracownik urzędu miasta z podatkiem od nieruchomości. Jak nie pomylić tych sytuacji?

Budowanie relacji to proces. Kultura synodalności nie może opierać się na jednorazowych incydentach oderwanych od powszedniego funkcjonowania. Zażyłości nie tworzy się odosobnionym aktem 5 minut rozmowy. Taka wizyta duszpasterska łatwo może się przekształcić w teatrzyk, jak często odbieramy chociażby wizytacje biskupie.

Zamiast pomalowanej trawy, jest idealnie wysprzątane mieszkanie, zamiast wierszy na cześć biskupa, jest pełne frazesów mówienie ogólników – nikt nikogo nie słyszy naprawdę.

Nie sposób również uniknąć problemu przyjmowania kopert z ofiarą. Pośpieszna wizyta księdza (do odwiedzenia jest kilkadziesiąt rodzin), nawet bez złej woli, może nie być postrzegana jako więziotwórcza, ale choć zakochani być może żyją wyłącznie powietrzem, to wspólnota ma jednak swoje potrzeby finansowe. Opieka materialna stanowi znak, że dana rzeczywistość jest dla mnie istotna, ale warto, żeby zwrotny komunikat też jednoznacznie pokazywał, że jestem dla wspólnoty ważny, wart poświęcenia uwagi, wysłuchania.

Być może należałoby jasno komunikować, że ofiara nie jest obowiązkowa, gdy wszystkie znaki na niebie i ziemi wskazują, że ktoś w tej chwili ma istotniejsze wydatki niż dołożenie się do nowej dzwonnicy. „Czas to miłość”, jak mawiał prymas Wyszyński. Zachowanie musi czytelnie dawać odpowiedź na to pytanie.

Jedność jako harmonia różnic

Wizyta duszpasterska cieszy się umiarkowaną renomą. Może powszechne wyobrażenie nie pochodzi z piosenki Pawła Kukiza, ale znamy miejskie legendy i anegdoty o odwiedzinach duszpasterza. W niektórych przypadkach już dawno zaczęły się one mijać z prawdą, ale bywa, że noszą w sobie ziarna ludzkich doświadczeń.

Jeśli w większości sytuacji unieważnia się drugiego człowieka i deprecjonuje jego podmiotowość, nie sposób liczyć na to, aby traktował spotkanie jako upragnione doświadczenie.

Kolęda może być wisienką na torcie synodalnego funkcjonowania parafii, jeżeli jest efektem żmudnej i sukcesywnej pracy przez 365 dni. Spes non confundit. Nadzieja zawieść nie może.

 

Instytut Tertio Millennio, stawiając sobie za cel popularyzację nauczania społecznego Kościoła, ceni pluralizm opinii służący prawdzie, przy zachowaniu kultury dyskusji i wzajemnego szacunku. Publikowane teksty przedstawiają opinię autorów, które nie zawsze odzwierciedlą poglądy redakcji. Zapraszamy do polemiki z naszymi autorami, również na łamach tertio.pl.

Tagi: kolędakopertaodwiedziny duszpasterskieofiarapieniądzesynod o synodalnościwizyta duszpasterska
Mikołaj Musiał
Mikołaj MusiałKatolik. Siedlczanin. Personalista. Absolwent WPiA UW. Autor tekstów i podcastów Tertio. Interesuje go drugi człowiek. Boi się Chrystusa przechodzącego obok. Brak talentu zabił jego marzenia o karierze piłkarskiej oraz muzycznej. Po śmierci chciałby być kanonizowany.

Zobacz Również

KościółRozmowa
Tajemnice dominikańskich bibliotek Jakub Horbacz,Paweł Trzopek OP, 04 czerwca 2025
KościółOpinia
Wierzę… od 1700 lat. O dziedzictwie Soboru w Nicei Gabriela Kozielska, 20 maja 2025
Więcej artykułów z tej kategorii

Wyszukaj
Najnowsze publikacje
  • Tertion 2025 – trzy dekady, jedna wspólnota [FOTORELACJ...
  • Papież Franciszek i dyplomacja w cieniu rosyjskiej agre...
  • [DEADLINE 9 lipca] Konkurs Papieski: 12 000€ na roczne ...
  • Słowo stało się ciałem. Chrześcijańska apologia cielesn...
  • [FOTORELACJA] XXI Ogólnopolski Konkurs Papieski dla szk...
Zbliżające się wydarzenia
  • Kajaki Tertio 2025 – Czarna Hańcza i ... 11.07 - 13.07.2025
  • Obóz Integracyjno-Naukowy dla Maturzy... 16.09 - 25.09.2025
  • Spotkanie środowiskowe w Laskach R... 24.10 - 26.10.2025
Kategorie
  • Analiza
  • Azymut
  • George Weigel
  • Globalne Południe pod Lupą
  • Historia w witrażu
  • Kościół
  • Krótko
  • Kultura w witrażu
  • Opinia
  • Podcast
  • Recenzja
  • Reportaż
  • Rozmowa
  • Świat w witrażu
  • Temat miesiąca
  • Tertio
  • Witraż
  • Witraż naukowy
  • Witraż republikański
Najnowsze publikacje
  • Tertion 2025 – trzy dekady, jedna wspólnota [FOTOREL...
  • Papież Franciszek i dyplomacja w cieniu rosyjskiej agr...
  • [DEADLINE 9 lipca] Konkurs Papieski: 12 000€ na roczn...
  • Słowo stało się ciałem. Chrześcijańska apologia c...
  • [FOTORELACJA] XXI Ogólnopolski Konkurs Papieski dla sz...
×
Zapisz się do newslettera

Chcesz być na bieżąco z Tertio? Dowiedzieć się o najnowszych wydarzeniach i projektach? Dostać informacje o możliwościach wsparcia naszej działalności? Jeśli tak, to zapisz się do naszego newslettera! Znajdziesz tu: aktualności z życia fundacji, informacje o naszych projektach i działaniach, propozycje wsparcia naszej działalności oraz treści, których nie znajdziesz nigdzie indziej!

Kontakt
  • Telefon: 667 721 263
  • Email: instytut@tertio.pl
  • Adres: ul. Grodzka 7/2,
    50-120 Wrocław
Wesprzyj nas
  • NIP: 676 21 95 471
  • KRS: 0000036659
  • Numer rachunku bankowego:
    33 1240 4706 1111 0000 5168 6138
Nasze social media

Polityka prywatności

© Copyright 2024 Divib Media