Teologia „kontekstualna” i Fiducia Supplicans

W liście apostolskim Ad Theologiam Promovendam (Aby Promować Teologię) wydanym przez papieża Franciszka 1. listopada 2023 nawoływano Kościół do uprawiania teologii kontekstualnie: jak to ujęto w motu proprio, teologia musi być „zasadniczo kontekstualna, zdolna do czytania i interpretowania Ewangelii w warunkach, w jakich na co dzień żyją mężczyźni i kobiety, w różnych środowiskach geograficznych, społecznych i kulturowych”. W jakim stopniu Fiducia Supplicans (Błagająca Ufność) i deklaracja w sprawie „błogosławieństw” wydana przez kardynała Victora Manuela Fernándeza i Dykasterię Nauki Wiary (DNW) w dniu 18. grudnia 2023 spełniają ten standard?

Ani trochę. Rozważmy „konteksty”, które Fiducia Supplicans ignoruje.

Kontekst medialny – według natychmiastowych doniesień mediów, papież w Fiducia Supplicans upoważnił księży do „błogosławienia” par tej samej płci i kropka – chociaż sama Deklaracja stwierdza, że takich „błogosławieństw” nie należy uważać za liturgiczne, muszą być  spontanicznie wyproszone, polegać na „błogosławieniu” konkretnych osób i powinno być prowadzone w taki sposób, aby nauczanie Kościoła o małżeństwie jako „inkluzywnym, trwałym i nierozerwalnym związku mężczyzny i kobiety, naturalnie otwartym na prokreację” (jak sam papież Franciszek ujął to w lipcu ubiegłego roku) nie zostało naruszone.

Kardynał Fernández poskarżył się, że w pierwszych doniesieniach mediów zignorowano wspaniałe rozróżnienia, w które obfitowało Fiducia Supplicans. Jeśli jednak nie spodziewał się dokładnie takiego efektu, to nie liczył się z globalnym kontekstem medialnym, w jakim zostanie odebrany Fiducia Supplicans. A jeśli był naprawdę niezadowolony ze sposobu, w jaki przekręcono jego dokument, to dlaczego nie zmienił kontekstu Fiducia Supplicans, sygnalizując postawę duchownych, którzy udzielali „błogosławieństw” osobom tej samej płci w sposób, który był w sposób jasny wcześniej zaplanowany (również w celu przyciągnięcia uwagi mediów), miał charakter quasi-liturgiczny i który niewątpliwie zacierał granice doktrynalne i moralne, które kardynał nakreślił w swoim dokumencie?

Konteksty ewangeliczne i kulturowe. Kilka godzin po wydaniu Fiducia Supplicans odebrałem telefon od afrykańskiego arcybiskupa, głęboko zaniepokojonego wpływem, jaki Deklaracja będzie miała na wysiłki jego lokalnego Kościoła, aby być Kościołem uczniów-misjonarzy, do czego wzywał papież Franciszek. Jak wyjaśnił arcybiskup, miejscowi chrześcijańscy zielonoświątkowcy byli zdumieni Fiducia Supplicans; podobnie jak miejscowi muzułmanie; w związku z tym misja ewangeliczna Kościoła Katolickiego stała się znacznie trudniejsza. Czy kardynał Fernández i jego koledzy z DDF wzięli pod uwagę „kontekst” takiego biskupa, tworząc Fiducia Supplicans? Czy przygotowując Deklarację, kardynał i DDF wzięli pod uwagę „różne środowiska geograficzne, społeczne i kulturowe” Kościołów lokalnych na „peryferiach” katolickich, celebrowanych przez ten pontyfikat i cytowanych jako źródła refleksji teologicznej w Ad Theologiam Promovendam?

Wydaje się, że nie. Jedyny „kontekst” kościelny, jaki dostrzegam w Fiducia Supplicans, to Kościół Katolicki Lite, trzymający się całkowicie sfałszowanego twierdzenia, że uspokojenie dekonstrukcyjnego ducha wieku jest bardziej ewangelicznie skuteczne niż praca nad nawróceniem ducha wieku przez bezpośrednie głoszenie ewangelii, trudne fragmenty (np. Mk 1:15) i tak dalej.

Kontekst językowy. Fiducia Supplicans jest przedstawiana jako prawdziwy rozwój praktyki duszpasterskiej polegającej na „błogosławieniu” osób doświadczających pociągu do osób tej samej płci, jednakże to „błogosławieństwo” „niczego nie potwierdza ani nie usprawiedliwia” (jak kardynał Fernández powiedział później portalowi The Pillar). Jednakże, jak zauważyli biskupi Kamerunu, „błogosławieństwo” oznacza aprobatę dla tego, co jest błogosławione, w każdym kontekście językowym: zdroworozsądkowa obserwacja, która podkreśla to, co można określić jedynie jako sofistykę Fiducia Sapplicans.

Pewnego razu, a nie tak dawno temu, źródłem wyjaśnień była dykasteria, której zadaniem była obrona prawdy katolickiej i promocja dynamicznej, ale ortodoksyjnej teologii. Tak już nie jest. I to będzie tematem podczas kolejnego bezkrólewia papieskiego i podczas następnego konklawe.

Ten tekst został opublikowany w ramach strony firstthings.com 13.12.2023

George Weigel
George WeigelAmerykański pisarz, teolog, działacz społeczny i polityczny. Jest jednym z najbardziej wpływowych intelektualistów katolickich na świecie. Członek wielu organizacji, w tym American Enterprise Institute, Ethics and Public Policy Center i Council on Foreign Relations. Odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej w 2024 roku. Główny organizator corocznego TMS for Free Society we współpracy z ITM.